Kim był św. Walenty?
Święty Walenty zmarł w 269 roku, a jego postać jest otoczona licznymi legendami. Jest patronem zakochanych, małżeństw, diecezji przemyskiej oraz osób cierpiących na epilepsję, dżumę, podagrę i choroby nerwowe. Informacje o jego życiu czerpiemy wyłącznie z przekazów legendarnych. Utożsamia się go z rzymskim prezbiterem, który niósł posługę chrześcijanom w więzieniach, oraz z biskupem Terni.
Walenty miał przeciwstawić się zakazowi cesarza Klaudiusza II Gockiego, błogosławiąc śluby legionistów i wspierając chrześcijańskich męczenników. Za odmowę oddania czci pogańskim bogom został skazany na śmierć i ścięty. Jego ciało spoczęło w Terni lub przy Via Flaminia w Rzymie, gdzie wzniesiono bazylikę ku jego czci. Kult świętego był znany już w IV wieku, a w 496 roku papież Gelazy I ustanowił święto męczennika na 14 lutego.
W sztuce św. Walenty przedstawiany jest jako biskup z księgą, a także w otoczeniu chorych, szczególnie osób cierpiących na epilepsję. Często nawiązywano do cudu uzdrowienia syna rzymskiego mówcy Kratona. W ikonografii tej sceny wyróżnia się kilka ujęć:
- Uzdrowienie podczas ataku – św. Walenty leczy chorego w trakcie dużego napadu epileptycznego (tryptyk w kościele św. Walentego w Krempachach, 1516).
- Epileptyk w śpiączce – ukazanie świętego obok chorego leżącego w stanie śpiączki po ataku (ołtarz św. Anny w Mycielinie, ok. 1520).
- Adoracja uzdrowionego – święty jest przedstawiony z osobą, która została uzdrowiona (tryptyk św. Leonarda w Lipnicy Murowanej, XVI w.).
- Dwóch epileptyków – św. Walenty towarzyszy dwóm chorym (fresk w kościele św. Mateusza w Nowych, XV w.).
Niekiedy na obrazach pojawiają się świnie lub koty, symbolizujące demony opuszczające chorych po uzdrowieniu (drzeworyt w sanktuarium w Rugach, 1480). W innych przedstawieniach święty trzyma karzący miecz, symbolizujący możliwość zesłania choroby na tych, którzy nie dotrzymali mu ślubów (zwieńczenie tryptyku w Libuszy, XVI w.).
Kogo patronem jest św. Walenty?
Święty Walenty jest patronem wielu grup i osób, zarówno w kontekście duchowym, jak i zdrowotnym. Jego patronat obejmuje:
- Zakochanych i małżeństw – św. Walenty jest najbardziej znany jako patron zakochanych, co łączy się z legendami o błogosławieniu ślubów wbrew zakazom cesarza Klaudiusza II Gockiego.
- Chorych na epilepsję – w ikonografii często przedstawiany w scenach uzdrawiania epileptyków, co nadało mu szczególną rolę opiekuna osób cierpiących na tę chorobę.
- Osób zmagających się z chorobami nerwowymi – jego pomoc w uzdrawianiu chorych przyczyniła się do uznania go za patrona także innych schorzeń neurologicznych.
- Chorych na dżumę i podagrę – przypisywano mu wstawiennictwo w uzdrawianiu z tych dolegliwości, zwłaszcza w czasach epidemii.
- Opiekun więźniów i męczenników – legenda przypisuje mu troskę o uwięzionych chrześcijan, co czyni go duchowym opiekunem tych, którzy cierpią za wiarę.
Źródło wiedzy – https://sdm.upjp2.edu.pl/blog/sw-walenty-na-walentynki
Zobacz także: